Welzijn is maatschappelijk gezien een zeer belangrijk item en daarmee een hoofdthema voor de Sectorraad Paarden (SRP). Welzijn is dan ook het onderwerp dat de agenda de afgelopen jaren heeft gedomineerd.
De SRP heeft op het gebied van paardenwelzijn de afgelopen jaren het volgende gedaan:
- Plan van aanpak welzijn (2009)
- Gids voor Goede Praktijken (2019)
- Door SRP partijen is meegewerkt aan het onderzoek dat heeft geleid tot de ontwikkeling van de welzijnsmonitor paard.
- Paardenwelzijnscheck online (2014)
- Doorontwikkeling Paardenwelzijnscheck (2015)
- Samenwerking gestart met Keurmerk Paardenwelzijn (KPW) (2016)
- Overname en uitrol Keurmerk Paardenwelzijn door SRP (2017 overname, 2018 uitrol)
- Aansluiting bij het Vertrouwensloket Landbouwhuisdieren (2018)
- Protocol extreme temperaturen (2019)
Op dit moment houdt de werkgroep welzijn zich bezig met de volgende onderwerpen:
- Actueel houden van de Gids voor Goede Praktijken;
- Via onderliggende partijen naleving van de Gids voor Goede Praktijken stimuleren;
- Keurmerk Paardenwelzijn doorontwikkelen, via dragende organisaties paardenhouders stimuleren hier gebruik van te maken en duidelijker in de markt zetten;
- Gebruik paardenwelzijnscheck stimuleren en de check actueel houden.
De SRP hanteert ten aanzien van dierwelzijn de volgende definitie: “Welzijn is een mentale toestand van welbevinden, die ontstaat als het dier in voldoende mate in zijn natuurlijke behoeften kan voorzien en waarbij het dier vrij is van pijn en andere ongemakken.” Deze definitie is grotendeels gebaseerd op de vijf vrijheden die zijn opgesteld in het rapport van de Commissie Brambell (1965). Als er aan een of meer van deze vrijheden (chronisch) niet wordt voldaan kan het welzijn van een dier in het geding zijn.
De vijf vrijheden zijn als volgt geformuleerd:
- Paarden moeten vrij zijn van honger, onjuiste voeding en dorst.
- Paarden moeten vrij zijn van fysieke en thermale ongemakken.
- Paarden moeten vrij zijn van pijn, letsel en ziekte.
- Paarden moeten vrij zijn van angst en chronische stress.
- Paarden moeten vrij zijn hun natuurlijke (soorteigen) gedrag te uiten.
Keurmerk Paard en Welzijn
Eind 2017 heeft SRP het Keurmerk Paard en Welzijn (KWP) overgenomen van de initiatiefnemers die het keurmerk in 2014 hadden opgezet. Paardenbedrijven die aan de gestelde welzijnsnorm voldoen, krijgen het Keurmerk Paard en Welzijn. Dat keurmerk is voor hen een erkenning van hun streven naar paardenwelzijn. De systematiek van criteria en beoordelingen in het Keurmerk is wetenschappelijk onderbouwd en wordt ondersteund door de belangrijkste organisaties in de paardensector. Met het Keurmerk Paard en Welzijn wil de SRP het paardenwelzijn naar een hoger niveau tillen. Bovendien past het in ons streven naar dierenwelzijn als onderdeel van duurzame bedrijfsvoering.
Gids voor Goede Praktijken
In haar streven naar een verdere verbetering van paardenwelzijn richt de SRP zich onder meer op bewustwording en vergroting van kennis bij paardenhouders. SRP heeft t.a.v. dierwelzijn 12 richtlijnen opgesteld en vervolgens uitgewerkt in de Gids voor Goede Praktijken. Deze 12 richtlijnen hebben o.a. betrekking op voeding, boxgrootte, beweging, gedrag maar ook op het couperen van staarten en zijn praktische handvatten voor elke paardenhouder. Naleving is essentieel om het welzijn en de gezondheid van paarden te borgen.
Protocol extreme weersomstandigheden voor paarden
Wanneer volgens de weersvoorspelling van het KNMI voor de komende 24 uur in de Bilt een temperatuur van 27 graden Celcius of meer, dan wel vorst wordt verwacht, is er sprake van extreem weer. Voor deze weersituatie heeft SRP, samen met de dragende organisaties binnen Sport, Fokkerij en Ondernemers, het proctocol extreme weersomstandigheden voor paarden, pony’s en ezels opgesteld. In het document staat helder omschreven welke (gedrags)kenmerken paarden bij extreme weersomstandigheden vertonen, zodat paardenhouders en paardeneigenaren tijdig kunnen ingrijpen. Daarnaast bevat het protocol adviezen voor een reeks aan situaties, zowel op stal, in de wei als gedurende transport in extreme weersomstandigheden. (laatste update 22 juni 2022)
Paardenwelzijnscheck
Als een paard wordt ingezet voor bijvoorbeeld sport, recreatie of fokkerij, dan is er sprake van enige inperking van het paard om zijn eigen keuzes te kunnen maken. De SRP heeft in 2014 de paardenwelzijnscheck geïntroduceerd. Dit is een online checklist van waarnemingen aan het dier en zijn omgeving. Aan de hand van deze checklist wordt een inschatting gemaakt van het welzijnsniveau van het paard. Op basis van de gegeven antwoorden krijgt de invuller van de checklist een rapport met advies.
Vertrouwensloket
De SRP heeft zich gecommitteerd aan het Vertrouwensloket. Hier kunnen meldingen worden gedaan over verwaarlozing van landbouwhuisdieren bij bedrijven. Het Vertrouwensloket heeft een belangrijke rol in het voorkomen van dierenleed – en de daarmee samenhangende negatieve publiciteit – en kan ondernemers die in een lastige (persoonlijke) situatie zijn terechtgekomen een uitweg bieden.
De werkgroep welzijn bestaat uit de volgende personen:
- Matthijs Maat (LTO Nederland)
- Marijke Akkerman (Koepel Fokkerij)
- Charlotte Dekker (KWPN)
- Anita de Keijzer (FNHB)
- Camiel Mellegers (SNDR)
- Fenna Elzinga (FNRS)
- Mieke Theunissen ( Sectorraad Paarden)